Zo realiseert GG Amersfoort een duurzaam kerkgebouw

Op de Kerkenbeurs 2024 deelden Peter van den Hil (DWA) en Piet Bal (Elimkerk Amersfoort) het inspirerende verhaal over hoe de Gereformeerde Gemeente in Amersfoort hun kerkgebouw verduurzaamt met financiële ondersteuning vanuit het DUMAVA-programma. Dit programma biedt subsidies aan onder andere kerken om gebouwen energiezuiniger te maken. Graag delen wij in deze blog de ontwikkelingen in het ontwerp en het proces, de gemaakte keuzes en wat dat oplevert. Ter inspiratie voor uw eigen kerkgebouw, want verduurzamen is vaak eenvoudiger dan u denkt.

Het kerkgebouw van GG Amersfoort, oorspronkelijk gebouwd in 1993 en uitgebreid in 2009, biedt plaats aan 1.200 mensen. Het gebouw voldeed niet meer aan de huidige ventilatie- en duurzaamheidsnormen.

Ontwikkelingen in ontwerp en proces

De volgende stappen zijn gezet:

1. Energie-audit en analyse: Het proces begon met een grondige energie-audit om de huidige energieprestaties van het gebouw te beoordelen. Dit gaf inzicht in de grootste energieverbruikers en mogelijke besparingen.
2. Isolatieverbeteringen: Een van de eerste stappen was het verbeteren van de isolatie van het dak en de muren. Dit vermindert warmteverlies (en scheelt dus energiekosten) en verhoogt het comfort binnen het gebouw.
3. Vervanging van installaties: Verouderde verwarmings- en koelsystemen worden vervangen door energiezuinige alternatieven, zoals warmtepompen en ventilatie met HR-warmteterugwinning
4. Zonnepanelen: Op het dak van de kerk zijn zonnepanelen geïnstalleerd om een deel van de energiebehoefte duurzaam op te wekken.
5. LED-verlichting: Conventionele verlichting werd vervangen door LED-verlichting, wat aanzienlijk minder energie verbruikt en een langere levensduur heeft.
6. Slimme technologie: Het gebouw werd uitgerust met slimme sensoren en regeltechniek om het energieverbruik beter te sturen, te monitoren en te optimaliseren.

Gemaakte keuzes in het proces

Tijdens het verduurzamingsproces werden verschillende haalbare keuzes gemaakt om zowel de kosten als de impact te optimaliseren:

• Kosten-batenanalyse: Voor elke maatregel werd een kosten-batenanalyse uitgevoerd om de terugverdientijd en de besparingen op lange termijn te bepalen. Ook is comfortverbetering bij iedere maatregel meegewogen. Dit heeft geresulteerd in het toevoegen van koeling in het installatieconcept.
• Fasering van werkzaamheden: De werkzaamheden werden gefaseerd uitgevoerd om de continuïteit van de kerkdiensten en andere activiteiten niet te verstoren.
• Lokale samenwerking: Er werd samenwerking gezocht met aannemers en leveranciers die binding hebben met de gemeente en het kerkverband. Zo konden ze de lokale economie ondersteunen en de logistieke kosten verlagen.
• Gemeente-inspraak: Het kerkbestuur en de gemeenteleden werden actief betrokken bij het proces, wat zorgde voor draagvlak en betrokkenheid bij de verduurzamingsmaatregelen.

Ruimtelijke inpassing

Bij de ruimtelijke inpassing van de verduurzamingsmaatregelen werd rekening gehouden met zowel de esthetiek als de functionaliteit van het kerkgebouw:

• Architectonische integratie: De zonnepanelen en warmtepompen worden zo geplaatst dat ze niet storend zijn voor het aanzicht van het gebouw. Alles is zorgvuldig geïntegreerd zonder afbreuk te doen aan de oorspronkelijke architectuur.
• Interieur aanpassingen: Binnenin het gebouw werden aanpassingen gedaan om de nieuwe installaties en technologieën te huisvesten zonder de bestaande ruimtes te veel te veranderen.

Dankzij de financiële ondersteuning van DUMAVA en de doordachte aanpak van GG Amersfoort, is het kerkgebouw nu een voorbeeld van duurzaamheid en innovatie. Het project toont aan dat met de juiste keuzes en betrokkenheid, zelfs oudere gebouwen kunnen worden getransformeerd tot energiezuinige en toekomstbestendige ruimtes.