In een monument kan je akoestisch toch niets doen?

Door: Jan Bril

Vaak wordt gedacht dat in een (rijks)monument de akoestiek is zoals die is en niet veranderd kan worden omdat het gebouw niet aangetast kan worden. Hoewel het klopt dat een monument goed wordt beschermd is er toch veel mogelijk als het gaat om de akoestiek. Net zoals er vaak veel mogelijkheden zijn in de inrichting (al dan niet met inbouw van extra volumes). Er zijn verschillende situaties en oplossingen denkbaar:

Bij een (rijks)monument met een (rijks)monumentaal orgel is het basisuitgangspunt dat de akoestiek niet verandert en het orgel in zijn oorspronkelijke ‘biotoop’ blijft. Wanneer voor bijvoorbeeld de spraakverstaanbaarheid voorzieningen moeten worden getroffen, dan is dit mogelijk zonder de akoestiek voor het orgel negatief te beïnvloeden of de nagalmtijd te reduceren. Zo kunnen hinderlijke reflecties in spraaksignalen worden vermeden zonder geluidabsorberende voorzieningen toe te passen en het (harde) materiaal en de vorm/locatie van de voorzieningen goed uit te rekenen zodat geluid wordt gediffuseerd.

Wanneer er geen monumentaal orgel aanwezig is en de akoestiek niet vanuit een orgel hoeft te worden gehandhaafd kan het ook een keuze zijn om de akoestiek wel aan te passen om de exploitatiemogelijkheden te vergroten. Deze keuze vraagt om een afstemming tussen opdrachtgever/gebruiker, architect, adviseur en vergunningverlener (die vaak door de RCE wordt geadviseerd). De bouwkundige akoestiek wordt ook hier niet vaak rigoureus aangepast, ook om de beleving van het gebouw in stand te houden. Wanneer dit wel gebeurt in situaties waarbij akoestiek vooral ‘hinder’ is, worden voorzieningen vaak zo gekozen dat ze reversibel (wegneembaar) zijn waarbij de kerk bouwkundig niet wordt aangetast. Dit gebeurt ook vaak bij kerken die herbestemd worden tot een breed podium, congresruimte of andere functies.

Jan Bril

Akoestisch adviseur bij Geluidburo
Ingenieur Jan Bril is inmiddels ruim 28 jaar actief als akoestisch adviseur in Nederland en andere landen van Europa. Na zijn opleiding Bouwkunde (Zwolle) en vervolgstudies akoestiek (waaronder TU Berlin) is hij zich gaan specialiseren in zaal- en elektro-akoestiek.

Veel van de gebouwen in zijn werk zijn monumentale kerken met een complexe akoestiek waar een herinrichting of restauratie plaatsvindt. Andere kerken zijn van recenter datum, waaronder veel kerken uit de laatste 50 jaar tot nieuwbouw van kerken. De kerken in Europa vormen zo’n 75% van zijn werk. Naast kerken adviseert hij ook concert- en theaterzalen, grote publieke ruimten zoals luchthavens, (trein- of metro)stations, atria, verkeerstunnels, evenementenlocaties, studio’s en alle ruimten waar akoestiek belangrijk is.

Jan is auteur van het boek ‘Akoestiek in 100 monumentale kerken’, uitgegeven door de SKEN/RCE en heeft recent het Acoustic Experience Lab gebouwd waar de akoestiek en de effecten van zijn adviezen in ‘immersive sound’ vooraf te beluisteren zijn.

Meer informatie kunt u vinden op de persoonlijke webpagina www.janbril.nl.

Andere artikelen